Een toekomst die er nooit had mogen zijn
Ikraaan maakt muziek, schildert en werkt aan haar eerste boek. Tijdens dit interview is ze in volle voorbereiding van haar nieuwe album ‘Schemerlicht’: muziek zonder stempel, maar mét een boodschap. “De enigste uitweg is naar binnenin.”
Proficiat met je nieuwe album ‘Schemerlicht’!
In de periode van mijn album ‘Geestelijke gezondheidszorg’ verdween ik even om aan mijn mentale gezondheid te werken. Ik was heel suïcidaal. Nu bereid ik een toekomst voor die er nooit had mogen zijn. Dat is echt, oprecht opnieuw beginnen. Mijn nieuwe album reflecteert die groei. En ben blij, want het had bijna niet mogen bestaan. Als ik denk aan al diegenen die me zeiden dat ik het wel of niet zou moeten maken…
Je voelde dus heel erg de blik van de ander.
O ja, en die heb ik compleet genegeerd. Dat heeft zijn gevolgen, want eerlijk gezegd: de industrie is niet klaar voor artiesten die dingen maken die niet te kaderen vallen. Mijn album is zo gevarieerd dat ik zelf niet weet of er een publiek voor is. Ik schrijf uit mijn hart, met intentie en gevoel. Maar ik creëer niet voor het publiek, en dat hoor je. Ik maakte het echt voor mezelf.
De muziekindustrie is fijn, maar ze kan je creativiteit om zeep helpen omdat er verwachtingen gecreëerd worden. Maar waarom zou je een artiest willen inperken? Wil je dan niet dat er iets legendary gebeurt? Ik heb het gevoel dat Vlaanderen nog niet klaar is voor vernieuwing. Mijn generatie brengt nieuwe dingen en daar plukken we misschien niet de vruchten van. Maar soms hebben dingen tijd nodig, dus dat is oké.
“De enigste uitweg is naar binnenin”, schrijf je in ‘Schemerlicht’. Wat bedoel je daarmee?
Mijn verleden is echt heel, heel ernstig. Dat verschijnt niet in de kranten omdat ik er niet over spreek, maar het komt wel in mijn boek. “Ik kom van niets, maar ik ga het er niet bij laten”: dat wil ik meegeven. Waar het echt toe doet, is het bewustzijn verhogen. Ik ben me heel bewust van de generatieachterstand en de trauma’s die ik heb opgelopen. Ik ben me ervan bewust dat mijn ouders niet beter wisten, of tot op een bepaalde hoogte niet beter konden. Maar de gevolgen zijn wel echt.
Je moet naar jezelf kijken en gedragspatronen herkennen. Niemand gaat je helen, dat is het pijnlijkste. Groeien is niet voor iedereen gemaakt: het vraagt zoveel energie, zoveel ego dat je moet loslaten. ‘Schemerlicht’ nodigt je uit lief te zijn voor jezelf.
Wanneer werd je bewust van je eigen stem?
Alles begon voor mij met de clown van 'Geestelijke Gezondheidszorg'. In die tijd zorgde ik voor iemand die een psychose kreeg. Ik werd zelf paranoïa: ik sliep niet meer en hoorde stemmen. Het was afschuwelijk. Toen moest ik optreden, en plots was het er: mijn creativiteit is skyrocketed.
Ik heb natuurlijk jaren ervaring, dat vergeten mensen wel eens. Vaak hoor ik: “Hoe kom je erbij? Hoe kun je dat zo snel maken?” Dat kan alleen omdat ik in een stream of consciousness geraak wanneer ik creëer. Daar hebben anderen het soms moeilijk mee: ze denken na, maar dat maakt de kunst kapot.
Je schildert veel en je schrijft. Is dat even belangrijk?
Mijn boek is het belangrijkste. Het is mijn getuigenis. Er is me zoveel aangedaan, dat ik het onrechtvaardig vind om er over te zwijgen. Ik wil me niet neerleggen bij wat gebeurd is. Mijn zus zei me: ‘Doe het gewoon. Schrijf dat boek.” Ik schrijf het in mijn perspectief, zonder dat het vertellend of entertainend is. Een uitgever vertelde me dat het heel goed is, maar te pijnlijk, too much voor de lezer. Ik heb het wel allemaal meegemaakt. Ik had geen ademruimte meer. Waarom moet ik dan doen alsof het allemaal minder erg was? Zoveel mensen lijden zo hard. We worden geboren in een systeem en dat moeten we allemaal maar aannemen. Als persoon met autisme kan ik dat niet aannemen. Mijn hele lichaam, mijn ziel verwerpt dat.
Je muziek is ook een aanklacht tegen de maatschappij.
Als je achttien wordt, krijg je de boodschap: trek je plan. Er is geen ondersteuning voor neurodivergente mensen, zeker niet als je een migratieachtergrond hebt, en geen vangnet. Maar het leven is geen lotto die je wint of verliest. Hoe kan ik een goede toekomst uitbouwen voor mezelf, als persoon met autisme, met het brein, het hart en de verlangens die ik heb?
Misschien vecht ik wel té hard, omdat ik zie hoe fake alles is. Ik vind het jammer dat hoge posities worden ingenomen door mensen met weinig empathie. Zij zoeken wat ze er voor zichzelf kunnen uithalen, en niet zozeer wat ze voor de maatschappij kunnen doen. Ik hoop dat mijn optredens de mensen opnieuw een community-gevoel geven.
Hoe reageert het publiek?
Tijdens de periode van ‘Geestelijke Gezondheidszorg’ lieten fans me weten dat ze zich slecht voelden en zelfmoord wilden plegen, maar veel steun vonden in mijn muziek. Zij gaven met het gevoel: “ik ben het waard”. Je publiek is een weerspiegeling van wat jij naar buiten brengt. Ik praat vaak met mensen en doe heel normaal. “Dat is niet professioneel”, hoor ik wel eens in de sector. Maar als ik beleefd en respectvol ben, waarom moet ik me dan anders gedragen? Zoveel mensen van kleur veranderen hun manier van spreken in witte omgevingen. Ik ben blij dat ik Ikraan ben, ik hoef de artiest niet uit te hangen. Ik heb het liefste publiek van de hele wereld.
Kun je een genre plakken op je muziek?
Eigenlijk niet. Het is dance, house, Afropop, maar ook Disney-muziek met een kindvriendelijke sound. Als ik het simpel wil houden, zou ik zeggen: alternatieve pop. Al is dat nog te breed. Mijn nieuwe album is veel beweegbaarder dan het vorige. Het is minder gevuld met trauma en meer met het herontdekken van mezelf. Het is volwassener.
Een interview van Lien Vanreusel voor Schouwburg Noord